Witaj w Centrumsportowca.pl!
Znajdź specjalistów od sportu w swoim regionie
Opis kontuzji
Ból goleni w większości przypadków spowodowany jest reakcją przeciążeniową mięśnia i/lub okostnej, co popularnie nazywamy Shin Splint. Należy jednak brać pod uwagę inne możliwe jego przyczyny tj. złamania zmęczeniowe czy zespół przedziałów powięziowych.
Shin splints to bolesność i obrzęk mięśni piszczelowych. Ból piszczeli może być objawem kilku dolegliwości:
Shin splints charakteryzuje się bólem w przednich powierzchniach goleni, który najczęściej występuje po wysiłku lub w trakcie podjętej aktywności fizycznej. Nieleczony ból piszczeli może doprowadzić do złamania kompresyjnego.
Na bezpośrednią przyczynę Shin Splints wskazuje się twarde, nieelastyczne powierzchnie, które mogą uprzykrzyć życie zarówno podczas chodzenia jak i biegania. Pozostałe przyczyny to:
Problem Shin Splints dotyczy ludzi aktywnych zawodowo obojga płci w różnym wieku. Jest jednym z najczęstszych urazów w tanecznym aerobiku i biegach długodystansowych.
Objawy i symptomy kontuzji
Tkliwość i uczucie sztywności, często zdecydowany ból, występują wzdłuż bocznej krawędzi kości piszczelowej w okolicy jej 1/3 dolnej. Ból nasila czynne zginanie grzbietowe stopy wbrew oporowi oraz bierne zginanie podeszwowe, podczas obciążenia i wysiłku fizycznego. W zależności od stadium patologii, ból w stanie ostrym może być obecny już przy niewielkich obciążeniach i odczuwalny podczas spoczynku. Najczęściej jednak pacjenci zgłaszają się na konsultacje we wczesnej fazie, kiedy ból pojawia się na początku ćwiczeń i stopniowo ustępuje w miarę progresji, lub podczas odpoczynku.
Leczenie i rehabilitacja kontuzji
Leczenie zależne jest od fazy dolegliwości (ostra, przewlekła). Zanim jednak rozpocznie się terapię należy dokładnie zbadać pacjenta, zarówno statycznie jak i dynamicznie. W badaniu statycznym trzeba uwzględnić wszelkie zaburzenia ustawienia kończyn i tułowia. W dynamicznym należy ocenić siłę oraz zakres ruchu w poszczególnych stawach łańcucha kończyny dolnej i miednicy. Istotna jest również ocena wzorców ruchowych, w szczególności tych związanych z jego aktywnością sportową. Funkcja mięśni posturalnych i stabilizacyjnych jest również ważna w kontekście leczenia przyczynowego. Wszystkie te elementy są częścią oceny czynników wpływających na pojawienie się MTSS. Ponieważ przyczyna powstawania zespołu jest nadal niejasna, trzeba je uwzględnić już na początku i podjąć odpowiednie kroki w celu ich korekcji.
W fazie ostrej można zastosować kule, jeśli jest obecny ból podczas chodzenia. Dodatkowo stosuje się okres odciążenia i chłodzenia. Dla wielu sportowców nie są to jednak idealne środki lecznicze, ze względu na element roztrenowania. Dlatego można spróbować zmniejszyć obciążenia, wprowadzić trening interwałowy, lub na czas leczenia zmienić charakter obciążenia – bieg w wodzie, pływanie, jazda na rowerze, bieg po miękkiej nawierzchni. Szerokie zastosowanie ma tutaj również terapia manualna, której zadaniem jest poprawa lokalnej trofiki oraz zmniejszenie napięcia okolicznych tkanek mięśniowych oraz likwidację punktów spustowych bólu. Faza ostra trwa w zależności od wielkości uszkodzenia od 2 do 6 tygodni. W celu zmniejszenia objawów bólowych poza fizykoterapią stosuje się niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
W fazie przewlekłej należy skupić się przede wszystkim na korekcji błędów treningowych. Od razu redukuje się dystans biegu o 50%, co zdecydowanie zmniejsza dolegliwości pacjenta. Początkowo zabronione jest bieganie po nierównej, twardej nawierzchni. Można nadal stosować dodatkowo trening interwałowy, lub w wodzie. Stopniowo w ciągu tygodni zwiększa się obciążenia, wracając do normalnego cyklu ćwiczeń. Istotne jest zakupienie odpowiedniego obuwia, absorbującego część impaktu podczas kontaktu stopy z podłożem. Właściwe obuwie musi być idealnie dopasowane i musi odpowiednio amortyzować wstrząsy przedniej części stopy. Najrozsądniej buty testować w sklepie, należy wykonać kilka podskoków na palcach i płaskich stopach - zderzenie z podłogą nie powinno być zbyt wytłumione, ale musi być bezbolesne.
Czas ten powinien również zostać wykorzystany na korekcję techniki sportowej. Ważne są wszystkie elementy posturalne, zaczynając od ustawienia głowy, a kończąc na stopie. Zmiana ustawienia stopy podczas kontaktu z podłożem, może zdecydowanie zmniejszyć siły przenoszone na piszczel. Utrwalenie korekcji w/w elementów powinno być prowadzone przez odpowiedni trening proprioceptywny. Może on być nacelowany na poszczególne elementy stawowe, ale nie należy zapomnieć o napięciu centralnym (tułowia), bez którego nie jest możliwa odpowiednia kontrola stawów obwodowych. Rozciągnięcie tylnej grupy mięśni goleni jest również istotną częścią rehabilitacji. Zwiększenie elastyczności tkanki spowoduje lepszy rozkład sił na poziomie podudzia. Nie należy zapominać o sile, a zwłaszcza o wytrzymałości siłowej w/w grupy mięśniowej. W szczególności należy ją ćwiczyć poprzez napięcia ekscentryczne, bo to one stanowią największe wyzwanie dla układu mięśniowego. W przypadkach dużych wad ustawienia stopy, bez możliwości korekcji czynnej należy zastosować wkładki. Podczas całego programu rehabilitacji celowe jest stosowanie technik tkanek miękkich w celu przyspieszenia procesu leczniczego i zmniejszenia bólu.
Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi efektu, stosuje się leczenie chirurgiczne. Polega ono najczęściej na przecięciu tylnej powięzi goleni. Często stosuje się również kauteryzację (przyżeganie) brzegu tylno-przyśrodkowego piszczeli. Jeśli stwierdzono obecność złamania powolnego do kości, w miejscu złamania wprowadza się gwóźdź śródszpikowy. Wyniki leczenia chirurgicznego są różne i nie zawsze przynoszą pełne wyleczenie. Mogą jednak znacznie zmniejszyć objawy bólowe dla pacjenta.
Zapobieganie kontuzji
Ważne przy zapobieganiu tej kontuzji jest skorygowanie techniki biegu jak i chodu. Trzeba zwrócić uwagę by nie wydłużać kroku biegowego, nie lądować napięcie oraz na wyprostowanej w stawie kolanowym nodze. Lądowanie stopy na podłożu powinno być mniej aktywne.
Bardzo ważne jest również dobranie odpowiedniego obuwia do biegania oraz powierzchni, po której będziemy biegać. Nie są wskazane zbyt twarde powierzchnie typu asfalt, powierzchnie betonowe.
