Opis kontuzji

Mięsień dwugłowy ramienia przyczepia się do obręczy barkowej dwoma głowami mianowicie: długą i krótką. Przyczep początkowy głowy długiej znajduje się na obrąbku stawowym i guzku nadpanewkowym łopatki, następnie po krótkim odcinku śródstawowym „wychodzi” ze stawu ramienno – łopatkowego w okolicy bruzdy międzyguzkowej kości ramiennej. Do uszkodzenia ścięgna dochodzi najczęściej w okolicy przyczepu do kości, wspólnie z obrąbkiem panewki tak zwane uszkodzenie typu SLAP (superor labrum anterior-posterior) albo w okolicy bruzdy międzyguzkowej w sąsiedztwie ścięgna stożka rotatorów. Natomiast przyczep głowy krótkiej rozpoczyna się na wyrostku kruczym łopatki. Ku dołowi obie głowy, czyli długa i krótka mięśnia dwugłowego ramienia łączą się we wspólny brzusiec, przechodząc niżej w płaskie rozcięgno mięśnia dwugłowego ramienia, przyczepiając się do guzowatości kości promieniowej.

Uszkodzenie mięśnia dwugłowego ramienia występuje stosunkowo rzadko. Najczęściej spotykamy się z nim u ludzi po 40 – 50 roku życia, pracujących fizycznie. Wywołuje je zwykle nagły wzrost napięcia mięśnia przy zgiętym stawie łokciowym i znacznym obciążeniu przedramienia.

Uszkodzenia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia są bardzo często przyczyną bólu barku. Stwierdzenie całkowitego uszkodzenia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia, ze względu na utratę około 20% siły podczas zginania w stawie łokciowym oraz około 17% podczas odwodzenia w stawie ramiennym wymaga leczenia  operacyjnego.  W niewielkich uszkodzeniach próbuje się rekonstrukcji (szycia). Jednak w przypadku większych zmian przecięcie ścięgna (tenotomia) lub przecięcie i umocowanie do kości w innym miejscu (tenodeza) jest zazwyczaj działaniem przynoszącym zdecydowaną poprawę.

Objawy i symptomy kontuzji

Charakterystycznym objawem jest ból ramienia połączony z jednoczesnym uczuciem „rozdzierania”. Przy próbie napięcia mięśnia dwugłowego stwierdzamy zmianę jego zarysu, a siła mięśniowa jest nieco osłabiona.  Z reguły uszkodzenia w obrębie przyczepu głowy długiej są typowymi urazami sportowymi. Objawiają się wówczas kłującymi bólami np. podczas rzucania, ruchów zamachowych, nasilającymi się dodatkowo przy obciążeniu. Możemy wtedy zastosować u takiej osoby artroskopię, która pozwoli nam bezpośrednio potwierdzić takie rozpoznanie i jednoczasowo naprawić przyczep głowy długiej, który będzie zreponowany i mięsień dwugłowy zacznie się leczyć.

Rozpoznanie w przypadku przerwania ścięgna jest łatwe, ponieważ mięsień się obkurcza i powstaje typowe zgrubienie tego mięśnia. Najbardziej widoczne jest osłabienie przedramienia.

Objawy:

• krótkotrwały ból,
• osłabienie odwodzenia ramienia i zgięcia w stawie łokciowym,
• w obwodowej części ramienia wyczuwalny jest miękki i przesuwalny guz mięśniowy,
• wskazane jest badanie ultrasonograficzne i leczenie.

Leczenie i rehabilitacja kontuzji

Leczenie całkowitego zerwania mięśnia wymaga bardzo indywidualnego podejścia. Leczenie jest różne i w dużej mierze zależy od wieku chorego, miejsca uszkodzenia oraz wykonywanego zawodu.

U osób w wieku starszym zwykle nie stosuje się leczenia operacyjnego. U osób starszych oraz sportowców rekomenduje się stosowanie suplementów diety zawierających kompleks kwasu hialuronowego, chondroityny i kolagenu typu II. Suplementacja tymi właśnie składnikami jest ważna zwłaszcza u starszych ludzi ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów i chorobami zwyrodnieniowymi stawów oraz u osób po urazach i operacjach. Z doniesień naukowych wiadomo, iż substancje te w formie płynnej szybciej regenerują chrząstkę stawową, poprawiają ruch w stawie i zmniejszają już istniejące dolegliwości bólowe. 

W przypadku osób młodych, zdrowych, aktywnych zawodowo i uprawiających sport istnieją względne wskazania do zabiegu operacyjnego: funkcjonalne (z powodu osłabienia siły mięśni zginania i supinacji przedramienia) i kosmetyczne (deformacja ramienia).  Proponowanym zabiegiem jest tenodeza mięśnia dwugłowego oraz artroskopowa dekompresja podbarkowa. Ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia można wszyć pod napięciem do wytworzonego chirurgicznie otworu w kształcie „dziurki od klucza” w trzonie kości ramiennej. 

U ludzi starszych leczenie jest zwykle nieoperacyjne, wówczas zalecamy stosowanie leków przeciwbólowych oraz temblak. Dochodzi po nim do niewielkiego osłabienia siły mięśniowej oraz niekiedy wyraźnego zniekształcenia obrysów ramienia. W przypadku zaniechania operacji w konsekwencji może dojść do przyrośnięcia ścięgna głowy długiej, do krótkiej i mechanicznego współdziałania obu brzuśców mięśnia.

Plan rehabilitacji po naprawie całkowitego proksymalnego zerwania ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia obejmuje zastosowanie unieruchomienia za pomocą ortezy przez okres czterech tygodni, ćwiczeń biernych, ostrożnych ćwiczeń czynnych wspomaganych w pełnym zakresie ruchu i ćwiczeń izometrycznych. Dodatkowo można zastosować suplementy diety, o których mowa wyżej w celu poprawy jakości chrząstki stawowej i przyspieszenia regeneracji uszkodzonych tkanek. Po okresie czterech tygodni można zaczynać wprowadzanie lekkich ćwiczeń oporowych, natomiast po upływie ośmiu tygodni od zabiegu możemy rozpocząć program ćwiczeń z taśmą i wyciskania na ławeczce.

Zapobieganie kontuzji

• Wzmocenienie mięśnia przez kontrolowane ćwiczenia wzmacniające.
• Odpowiednia rozgrzewka przed przystąpieniem do ćwiczeń.
• Poprawa elastyczności mięśnia przez odpowiednie ćwiczenia rozciągające.