Więzadło krzyżowo przednie (ACL) jest to wewnętrzno stawowe więzadło stawu kolanowego przyczepione do kości udowej i piszczelowej.
Uszkodzenie tego więzadła jest jedną z najczęstszych przyczyn kontuzji u sportowców, jest ono również najczęściej rekonstruowanym więzadłem w stawie kolanowym.
Wiele mechanizmów może powodować urazy ACL jednak najczęściej do urazów dochodzi w sposób bezkontaktowy (bez kontaktu z rywalem). Do urazu może dojść przy nagłym hamowaniu i rotacji w trakcie biegu, podczas wykonywania nagłych skoków i zwrotów oraz przy niekontrolowanych upadkach. Najczęstsze urazy kontaktowe mają miejsce podczas przeprostu lub szpotawienia kolana po jego bezpośrednim uderzeniu.
Grupą sportowców najbardziej narażonych na ten uraz są zawodnicy uprawiający piłkę nożną, koszykówkę i wszelkie sporty, w których dochodzi do częstych, nagłych zmian kierunku ruchu.
DIAGNOZA:
Test Lachmana jest testem do oceny przedniej niestabilności stawu kolanowego. Jest on wykonywany po zgięciu stawu pod kątem 20-30°, jedną ręką badający stara się przemieścić ku przodowi kość piszczelową, a drugą stabilizuje dystalną część kości udowej. Stopień niestabilności ustala się porównując uzyskany rezultat z wynikiem badania w drugim, zdrowym stawie kolanowym.
- Niestabilność I stopnia: przemieszczenie proksymalnej nasady piszczeli wynosi 1-5 mm,
- Niestabilność II stopnia: przemieszczenie proksymalnej nasady piszczeli wynosi 6-10 mm,
- Niestabilność III stopnia: przemieszczenie proksymalnej nasady piszczeli jest większe niż 10 mm.
Test szuflady przedniej jest przeprowadzany po zgięciu stawu kolanowego pod kątem 90° i polega na wywieraniu skierowanego ku przodowi nacisku na proksymalną nasadę piszczeli.
Test pivot-shift jest wykonywany w celu oceny niestabilności rotacyjnej po uszkodzeniu ACL. Test polega na wykonywaniu zgięcia wyprostowanego stawu kolanowego i jednoczesnym wywieraniu skierowanego osiowo nacisku na kończynę dolną, koślawieniu stawu i rotacji wewnętrznej goleni. O dodatnim wyniku testu świadczy nastawienie podwichnięcia przy zgięciu kolana pod kątem 30°.
LECZENIE:
W zależności od poziomu aktywności sportowej, wieku, towarzyszących zmian zwyrodnieniowych oraz obiektywnej i subiektywnej ocenie niestabilności kolana zaleca się:
- Dla osób o wysokich ambicjach aktywności fizycznej leczenie operacyjne polegające na rekonstrukcji więzadła,
- Dla osób ze zwyrodnieniem stawów kolanowych minimalnymi ambicjami sportowymi i bez cech niestabilności stawu kolanowego leczenie zachowawcze i fizjoterapie.
REHABILITACJA:
- Przywrócenie ruchomości stanu kolanowego i wzmocnienie mięśni w jego okolicy,
- Po odzyskaniu ruchomości i siły można stopniowo zwiększać aktywność, aby określić, jaki poziom funkcjonalny nie stwarza ryzyka niestabilności.
Po urazie pacjenci są zdolni do podjęcia aktywności sportowej najwcześniej po upływie 4-6 miesięcy, choć niektórzy zawodowi sportowcy wracają na boisko już po trzech miesiącach. Jednakże wpływ na to ma wiele kryteriów. Odzyskanie pełnego zakresu ruchu w stawie kolanowym określają wyniki badań urządzeniem KT-1000 w zakresie 2-3 mm różnicy w porównaniu ze zdrową kończyną dolną. Odzyskanie ok. 85% siły przez mięsień czworogłowy, odzyskanie pełnej siły przez mięśnie zginacze oraz wynik testu funkcjonalnego stanowiący ok. 85% wyniku uzyskanego przez zdrową kończynę.